Memnu hakların iadesi talebinde bulunabilmek için birtakım yasal şartlar mevcuttur:
- Cezanın infaz edilme şartı
Cezanın infazının tamamlanması memnu hakların iadesi için en önemli şarttır. Cezanın infaz edilmesinden cezaevinde geçen süreler ve denetimli serbestlik dahil olmak üzere cezanın tamamlanarak tüm ceza süresinin infaz edilmesi anlaşılır. Denetime çıkmış kişilerin cezasının infazı yasal olarak hala devam etmektedir. Bu bakımdan cezanın tamamlanması denetimin süresinin de sonlanmasıyla olur.
- Cezanın infazından itibaren 3 yıl geçmiş olma şartı
Cezanın infazından itibaren 3 yıl geçmemişse hiçbir şekilde yasaklanmış hakların geri verilmesi talebinde bulunulamaz.
- Hükümlünün yeni bir suç işlememe ve yaşamını iyi halli sürdürme şartı
Kişinin suç hayatını terk etmesi ve yaşamını meşru şekilde “iyi halli” olarak yaşaması koşulu arşiv kaydının silinmesi için önemli bir şarttır. Mahkeme bunu anlamak için kişinin yeni bir suça karışıp karışmadığını inceleyerek karar vermektedir.
Cezanın infazının tamamlanması ve cezanın infazının üzerinden 3 yıl geçmesi esnasında geçen sürelerde kişinin yeni bir suç işlememiş olması arşiv kaydının silinmesi için zorunlu koşullardan birisidir.
5352 Sayılı Adli Sicil Kanunu Madde 13/A :
(1) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkûmiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilir. Bunun için; Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları saklı kalmak kaydıyla,
a) Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmiş olması,
b) Kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması, gerekir.
(2) Mahkûm olunan cezanın infazına genel af veya etkin pişmanlık dışında başka bir hukukî nedenle son verilmiş olması halinde, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilmesi için, hükmün kesinleştiği tarihten itibaren beş yıl geçmesi gerekir. Ancak, bu süre kişinin mahkûm olduğu hapis cezasına üç yıl eklenmek suretiyle bulunacak süreden az olamaz.
(3) Yasaklanmış hakların geri verilmesi için, hükümlünün veya vekilinin talebi üzerine, hükmü veren mahkemenin veya hükümlünün ikametgâhının bulunduğu yerdeki aynı derecedeki mahkemenin karar vermesi gerekir.
(4) Mahkeme bu husustaki kararını, dosya üzerinde inceleme yaparak ya da Cumhuriyet savcısını ve hükümlüyü dinlemek suretiyle verebilir.
(5) Yasaklanmış hakların geri verilmesi talebi üzerine mahkemenin verdiği karara karşı, hükümle ilgili olarak Ceza Muhakemesi Kanununda öngörülen kanun yoluna başvurulabilir.
(6) Yasaklanmış hakların geri verilmesine ilişkin karar, kesinleşmesi halinde, adlî sicil arşivine kaydedilir.
(7) Yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna başvurulması nedeniyle oluşan bütün masraflar hükümlü tarafından karşılanır.
